του Μιχάλη Λούπη
Αν.Καθηγητής ΕΚΠΑ
EU Climate Pact Ambassador
Η επιτάχυνση της εκβιομηχάνισης και της αστικοποίησης – με εκτιμήσεις να προβλέπουν πως ο αστικός πληθυσμός θα φτάσει το 60% ή 5 δισεκατομμύρια έως το 2030 – έχει βελτιώσει σημαντικά το βιοτικό επίπεδο της ανθρωπότητας.
Ωστόσο, ταυτόχρονα έχει προκαλέσει παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι αστικές θερμονησίδες (ΑΘ).
Οι ΑΘ αποτελούν φαινόμενα συσσώρευσης θερμότητας σε αστικές πυκνώσεις και αποτελούν ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αστικού κλίματος με εντονότερη την εμφάνιση τους στις πληθυσμιακά μεσαίες ή μεγάλες πόλεις με εκτεταμένες οικονομικές δραστηριότητες.
Εμφανίζονται εξαιτίας της ηλιακής ενέργειας που προσπίπτει σε μια επιφάνεια δομικού υλικού, όπου ένα μέρος αντανακλάται και ένα μέρος απορροφάται. Η απορροφούμενη ενέργεια διοχετεύεται ξανά προς το περιβάλλον, σε βαθμό που εξαρτάται από τις ιδιότητες του υλικού.
Οι αυξημένες θερμοκρασίες που παρατηρούνται στις ΑΘ, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, μπορούν να επηρεάσουν το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
Οι ΑΘ έχουν κυρίως αρνητικές επιπτώσεις λόγω αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας, εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου και υποβάθμισης της ανθρώπινης υγείας και της ποιότητας του νερού. Επακόλουθα έχει αναπτυχθεί μια σειρά λύσεων βασισμένων στη φύση για την μετρίαση αυτών των επιπτώσεων, με τις πιο διαδεδομένες να είναι:
- Αύξηση χώρων πρασίνου: η φύτευση μέσα στην πόλη μπορεί να περιορίσει το φαινόμενο της ΑΘ, καθώς οι χώροι πρασίνου επιδρούν ευεργετικά στη θερμοκρασιακή κατανομή, ακόμη και σε περιοχές που απέχουν αρκετές εκατοντάδες μέτρα από τα όριά τους.
- Πράσινες οροφές: περιλαμβάνουν την τοποθέτηση βλάστησης στις στέγες των κτηρίων του αστικού ιστού. Οι πράσινες οροφές μειώνουν την ενεργειακή κατανάλωση, βελτιώνουν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, αυξάνουν την ανθεκτικότητα των υλικών της οροφής και την ποσότητα νερού που είναι διαθέσιμη για εξάτμιση.
- Επιλογή φυσικότερων δομικών υλικών: με παρεμβάσεις όπως ανακλαστικές στέγες και πράσινες στέγες και προσεκτικότερη επιλογή φυσικών/οικολογικών δομικών υλικών μπορεί να παρατηρηθεί σημαντική μείωση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος.
