Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις πλημμύρες, τις ξηρασίες και μειώνει την ποιότητα του νερού, θέτοντας αυξανόμενη απειλή για την υγεία μας, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA) που δημοσιεύθηκε. Απαιτείται επειγόντως η επιτάχυνση της εφαρμογής και ο καλύτερος συντονισμός των προσπαθειών των κυβερνήσεων, των αρχών ύδρευσης και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης για την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων στην υγεία.

Η έκθεση του ΕΕΑ με τίτλο “Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία των ανθρώπων στην Ευρώπη: εστίαση στις πλημμύρες, τις ξηρασίες και την ποιότητα του νερού” επισημαίνει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που σχετίζονται με το νερό στην υγεία και την ευεξία, οι οποίες ήδη γίνονται αισθητές σε όλη την Ευρώπη και περιλαμβάνουν θανάτους, τραυματισμούς, εξάρσεις μεταδοτικών ασθενειών και ψυχικές συνέπειες.

Μεταξύ του 1980 και του 2022, καταγράφηκαν 5.582 θάνατοι από πλημμύρες και 702 θάνατοι από πυρκαγιές σε 32 ευρωπαϊκές χώρες. Ήδη σήμερα, ένας στους οκτώ Ευρωπαίους ζει σε περιοχές που ενδέχεται να πλημμυρίσουν από ποτάμια και περίπου το 30% των κατοίκων της νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν μόνιμο υδατικό άγχος. Η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει περαιτέρω την έκθεση των ανθρώπων σε ακραία καιρικά φαινόμενα με σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, τα άτομα με προβλήματα υγείας, οι χαμηλότερες εισοδοματικές ομάδες, οι αγρότες και οι ομάδες έκτακτης ανάγκης συγκαταλέγονται στις ομάδες που πλήττονται περισσότερο στην υγεία τους από πλημμύρες, ξηρασίες, πυρκαγιές ή ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του νερού και των φορέων.

Με αυτά τα δεδομένα, η έκθεση υπογραμμίζει την κρίσιμη ανάγκη για επείγουσα εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ, ιδίως των διάφορων ευρωπαϊκών πολιτικών για το κλίμα, το νερό και την υγεία, και τον περαιτέρω συντονισμό τους, καθώς και την ανάπτυξη των ήδη υπαρχουσών λύσεων σε όλους τους τομείς και τα κυβερνητικά επίπεδα για την προστασία των ζωών, την πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία και την αύξηση της ευεξίας.

«Η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της υγείας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των ξηρασιών, των πλημμυρών και της επιδείνωσης της ποιότητας του νερού, είναι εξαιρετικά σημαντική και επείγουσα. Οι υφιστάμενες ευρωπαϊκές πολιτικές για το κλίμα, το νερό και την υγεία αποτελούν μια στέρεα βάση για την ανάληψη δράσης, αλλά πρέπει να εφαρμοστούν ευρύτερα και πιο συστηματικά. Για να διασφαλίσουμε τη μελλοντική μας ευημερία, όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης σε πολλούς τομείς πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή αποτελεσματικές λύσεις ώστε να μπορούμε να αποτρέψουμε και να μειώσουμε τις επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία. Τους υποστηρίζουμε με γνώση μέσω των δραστηριοτήτων του ΕΕΑ και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για το Κλίμα και την Υγεία» δήλωσε η Leena Ylä-Mononen EEA Executive director.

Γρήγορη υλοποίηση αποτελεσματικών λύσεων

Για να ενισχύσουμε την ετοιμότητά μας για μελλοντικές προκλήσεις που σχετίζονται με την υγεία από πλημμύρες, έλλειψη νερού και κακή ποιότητα νερού, απαιτούνται απαντήσεις τόσο στον τομέα της υγείας όσο και σε άλλους τομείς που επηρεάζουν την υγεία, όπως η διαχείριση του νερού, ο χωροταξικός σχεδιασμός, ο σχεδιασμός κτιρίων ή οι ασφάλειες.

Η έκθεση του ΕΕΑ επιδιώκει να εμπνεύσει την δράση παρουσιάζοντας διάφορα παραδείγματα πρακτικών λύσεων που έχουν υλοποιηθεί στα κράτη μέλη του ΕΕΑ και στις συνεργαζόμενες χώρες.

Προϋπόθεση για την κλιμάκωση της δράσης είναι η μεγαλύτερη ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στις πολιτικές υγείας στα κράτη μέλη και η αύξηση των πόρων και των αρμοδιοτήτων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με εστίαση στην υγεία σε υποεθνικό επίπεδο. Άμεσες νίκες περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους και τις λύσεις, ενώ μακροπρόθεσμες ενέργειες, όπως η βελτίωση των υποδομών και οι λύσεις βασισμένες στη φύση, απαιτούν συστηματικό σχεδιασμό και επενδύσεις. Οι διαφορές στην ευαλωτότητα διαφόρων ομάδων πληθυσμού και η γεωγραφική ποικιλομορφία των επιπτώσεων απαιτούν μια στοχευμένη προσέγγιση με βάση την ισότητα για την πρόληψη των επιπτώσεων στην υγεία για όλους υπό το μεταβαλλόμενο κλίμα.

Κύριοι κίνδυνοι που απαιτούν δράση

Πλημμύρες

• Μεταξύ του 1980 και του 2022, καταγράφηκαν 5.584 θάνατοι από πλημμύρες στις 32 χώρες μέλη του ΕΕΑ.
• Σήμερα, περίπου 53 εκατομμύρια άνθρωποι (12% του πληθυσμού της Ευρώπης) ζουν σε περιοχές που ενδέχεται να πλημμυρίσουν από ποτάμια, αν και συχνά με αντιπλημμυρικά έργα σε ισχύ. Αριθμός που αυξήθηκε κατά 935.000 μεταξύ 2011 και 2021, δείχνοντας συνεχή ανάπτυξη στις πλημμυροπεριοχές.
• Ένα στα εννέα νοσοκομεία στην Ευρώπη βρίσκεται σε περιοχές που ενδέχεται να πλημμυρίσουν από ποτάμια.

Ξηρασίες και έλλειψη νερού

• Λόγω της ζήτησης για νερό και των ξηρασιών, περιοχές στην Ευρώπη πλήττονται από μόνιμο σχεδόν υδατικό άγχος, και όχι μόνο στο νότο.
• Τα παρατεταμένα διαστήματα ξηρού και ζεστού καιρού διευκολύνουν την εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών, κυρίως στη νότια Ευρώπη, αλλά όλο και περισσότερο σε άλλες περιοχές. Μεταξύ του 1980 και του 2022, 702 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους άμεσα από δασικές πυρκαγιές στις 32 χώρες μέλη του ΕΕΑ, ενώ πολλοί άλλοι επηρεάστηκαν από τον καπνό των πυρκαγιών.

Ποιότητα νερού

• Η άνοδος της θερμοκρασίας του αέρα και του νερού διευκολύνει την ανάπτυξη παθογόνων, αυξάνοντας τον κίνδυνο
• Οι έντονες βροχοπτώσεις διπλασιάζουν την πιθανότητα να υπάρχουν επιβλαβείς συγκεντρώσεις παθογόνων σε υδάτινα σώματα λόγω της μολυσμένης απορροής και της υπερχείλισης των συνδυασμένων αποχετεύσεων.
• Σε πεδινές περιοχές, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας προκαλεί την εισβολή αλμυρού νερού σε υπόγεια ύδατα και υδροφόρους επιφανειακών υδάτων, με επιπτώσεις στις καλλιέργειες.
• Οι χαμηλές ροές κατά τις ξηρές περιόδους οδηγούν σε υψηλότερες συγκεντρώσεις ρύπων, καθιστώντας απαραίτητη την ακριβή επεξεργασία λυμάτων. Κατά τις ξηρές και θερμές περιόδους, η ανθοφορία κυανοβακτηρίων σε υδάτινα σώματα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ποιότητα του νερού.

Σχετικά με την έκθεση

Η έκθεση δημοσιεύεται ως μέρος των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Κλίματος και Υγείας, στηριζόμενη και συμπληρώνοντας το έργο του Παρατηρητηρίου. Η έκθεση ακολουθεί την Εκτίμηση Κλιματικού Κινδύνου για την Ευρώπη που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος, η οποία αναγνώρισε την υγεία ως έναν από τους τομείς που πλήττονται.